Με τους πολίτες κόντρα στον καιρό

Συνέντευξη Β. Τεντόμα στην εφημερίδα «Εμπρός» (8-6-2013)

1.     Δυόμιση χρόνια έχουν περάσει από την στιγμή που συγκροτήθηκε η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Πως αποτιμάτε την λειτουργία του θεσμού. Τι πιστεύετε πως πρέπει να αλλάξει; Η δομή και η λειτουργία της την φέρνει κοντά στους πολίτες;

Όταν θεσπίστηκε ο «Καλλικράτης» δεν ήταν λίγοι αυτοί που τον υποστήριξαν είτε από αφέλεια, δηλ. ότι θα απέβαινε προς όφελος της αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας γενικότερα, είτε από ιδιοτελείς σκοπούς που είχαν σχέση με τη συγκεκριμένη πολιτική συγκυρία (πολιτικό κλίμα, πολιτικοί συσχετισμοί ανά περιοχή κλπ).

Σήμερα δεν υπάρχει κανένας υποστηρικτής του «Κ», τουλάχιστον κανένας που να τον υπερασπίζεται ανοιχτά.

Επιβεβαιώθηκαν πλήρως οι ισχυρισμοί των ανθρώπων της ριζοσπαστικής αυτοδιοίκησης που υποστήριζαν ότι ο «Κ» θεσπίστηκε για να υπηρετήσει τους στόχους των μνημονίων (τους ενός τότε μνημονίου για την ακρίβεια).

Έτσι η αποτυχία του «Κ» ήταν προδιαγεγραμμένη, αφού ήταν εξ αρχής υπονομευμένη, λόγω ακριβώς των μνημονιακών πολιτικών, η επαρκής χρηματοδότηση των περιφερειών και των δήμων, η βασικότερη προϋπόθεση, αλλά και το βασικότερο επιχείρημα των υποστηρικτών του «Κ», που «πιπίλιζαν» σε κάθε ευκαιρία το επιχείρημα της οικονομικής επάρκειας, μαζί και της εκχώρησης αρμοδιοτήτων της κεντρικής διοίκησης, που δήθεν θα έφερνε ο «Κ».

Η αποτυχία του "Κ" είναι ακόμη πιο οφθαλμοπφανήςστις νησιωτικές περιφέρειες, σαν τη δική μας, όπου:

-Οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες παραμένουν 2.5 χρόνια τώρα αναλλοίωτες και οι τοπικές αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί μεταξύ των νησιών-Περιφερειακών Ενοτήτων αμείωτα.

-Η όσμωση μεταξύ των νησιωτικών κοινωνιών ανύπαρκτη και η κυριαρχία και πρωτοκαθεδρία του μεγαλύτερου νησιού-έδρας της περιφέρειας απέναντι στα υπόλοιπα νησιά αναμφίβολη. (Ως προς τη δυνατότητα πρόσβασης του πολίτη στις υπηρεσίες, ως προς την εγγύτητα της περιφερειακής αρχής στο τοπικό πρόβλημα, ως προς τη δυνατότητα παρέμβασης των τοπικών κοινωνιών και φορέων στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων) κλπ.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών φαίνεται και στη λειτουργία του περιφ. συμβουλίου, όπου όταν συζητούνται θέματα-προβλήματα των περιφ. ενοτήτων. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου περιφ. σύμβουλοι εκτός Λέσβου της συμπολίτευσης παίρνουν θέσεις επικριτικές προς την ασκούμενη πολιτική της παράταξής τους, χρεώνοντάς την με πράξεις και παραλείψεις που θίγουν τα νησιά τους.

Η προβληματικότητα του «Κ» για τις νησιωτικές περιφέρειες φάνηκε επίσης με ανάγλυφο τρόπο, όταν η περιφερειακή αρχή, με καθυστέρηση 2 χρόνων, αποπειράθηκε πρόσφατα να συγκροτήσει και να λειτουργήσει την Επιτροπή Διαβούλευσης. Όχι μόνο η δυνατότητα σύγκλισής της ήταν προβληματική (ακόμη και μέσω τηλεδιάσκεψης), όχι μόνο το ενδιαφέρον ήταν περιορισμένο, αλλά και όσοι συμμετείχαν από τα 5 μεγαλύτερα νησιά, έδειχναν ότι είναι απο 5 διαφορετικούς κόσμους (ως προς την ποιότητα του προβληματισμού,  την αντίληψη για το ποιός βαθμός αυτοδιοίκησης είναι αρμόδιος για τί, το είδος και την ένταση των προβλημάτων κλπ).

Ως προς τις αλλαγές που θεωρούμε απαραίτητες έχουμε την εξής άποψη. Αναφερόμενοι στη περιφερειακή αυτοδιοίκηση, (αντίθετα με τους δήμους, όπου υπάρχει τρομερό πρόβλημα, ως προς το χωροταξικό) από άποψη αλλαγής των γεωγραφικών ορίων σαφώς και δεν υπάρχει θέμα αλλαγών. Όμως τα 2,5 χρόνια που πέρασαν έδειξαν ότι στις νησιωτικές περιοχές θα πρέπει σε κάθε μία από τις περιφ. ενότητες εκτός έδρας περιφέρειας (πχ σε μας σε Λήμνο, Χίο, Σάμο και Ικαρία) να δοθεί η θεσμική δυνατότητα να αποφασίζουν μόνες τους για τα του οίκου τους  με αποκεντρωμένες αρμοδιότητες και προϋπολογισμούς. Εδώ υπάρχει και η αναγκαιότητα επαναφοράς του θεσμού των παλιών επάρχων, ώστε τελικά κάθε νομός, κάθε ξεχωριστό μεγάλο και μεσαίο νησί να έχει τη τοπική του ηγεσία. Διαφορετικά η αιρετή περιφέρεια σαν θεσμός θα λειτουργεί και θα είναι ορατή μόνο στην έδρα της περιφέρειας, ενώ στις υπόλοιπες περιοχές και θα περνάει απαρατήρητη και θα διαιωνίζει τις αντιθέσεις κέντρου-περιφέρειας (όπου "κέντρο" η έδρα της περιφέρειας και "περιφέρεια" οι υπόλοιποι νομοί και οι απομακρυσμένες περιοχές).

Όμως το κύριο παραμένει η εκχώρηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων (και όχι αρμοδιοτήτων «λάτζας») καθώς και η ισχυρή οικονομική απόδοση των ΚΑΠ, που στα 2,5 χρόνια έχουν μειωθεί κατά 40% σε σχέση με τους ήδη ανεπαρκείς πόρους του 2010.

2.     Το διάστημα που έχει περάσει από την στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα η παρούσα Περιφερειακή Αρχή είναι αρκετό. Πώς θα κρίνατε την ως τώρα λειτουργία της;

Το διάστημα των 2,5 χρόνων λειτουργίας της Περιφ. Αρχής του κ. Γιακαλή είναι υπεραρκετό ώστε να βαθμολογηθεί από τους πολίτες και όλους εμάς, που παρακολουθούμε από πιο κοντά τα πράγματα, η μέχρι τώρα απόδοσής της.

Και στις 13 περιφέρειες, λόγω πολιτικών συσχετισμών κατά το χρόνο των εκλογών και ελέω εκλογικού συστήματος, οι περιφερειακές αρχές υποστηρίχτηκαν και ανήκουν στα δύο τότε μεγάλα κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.

Κανένας από τους 13 περιφερειάρχες δεν ακολούθησε πολιτικές υπεράσπισης του θεσμού της αιρετής περιφέρειας και πολιτικές υπεράσπισης των λαϊκών συμφερόντων. Αντίθετα, ακολούθησαν πιστά τις εντολές της κεντρικής εξουσίας, θεωρώντας μονόδρομο (έστω και αν δεν το παραδέχονται ανοιχτά) τις όποιες μνημονιακές πολιτικές και δεσμεύσεις.

Από τον κανόνα αυτό δεν ξέφυγε ούτε η περιφέρεια Βορ. Αιγαίου, πέρα από λεκτικές εξάρσεις και κούφιες αντιπολιτευτικές κορώνες, στις οποίες ο περιφερειάρχης μας άλλωστε είναι «μανούλα».

Στην αρχή της θητείας μας η περιφερειακή αρχή (σχεδόν πάντα σε αγαστή σύμπλευση με τη παράταξη του κ. Βογιατζή) ήταν αντίθετη ακόμη και στην έγκριση κάποιων ψηφισμάτων που η υπόλοιπη αντιπολίτευση έθετε σε ψήφιση και που έρχοντανσε σύγκρουση με τα μνημόνια. Από ένα σημείο και πέρα έμαθαν το κόλπο και ψηφίζουν και αυτοί, αφού ξέρουν –και το λένε- ότι αυτά τα ψηφίσματα η κεντρική εξουσία θα τα γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων της.

Όμως θέματα όπως το ακτοπλοϊκό, τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με τη παιδεία και την υγεία (βλέπε συγχωνεύσεις σχολείων και νοσοκομείων), η απογύμνωση των νησιών μας από βασικές υπηρεσίες (βλέπε Δ.Ο.Υ.) κλπ δε λύνονται με ψηφίσματα αλλά με μαζικούς αγώνες.

Σε αυτούς τους αγώνες κουραστήκαμε 2,5 χρόνια να καλούμε τη περιφερειακή αρχή να μπει μπροστά και αυτή το αρνείται πεισματικά.

Άρα η βαθμολογία της περιφερειακής αρχής μας είναι κάτω από τη βάση. Και τίποτα δε θα αλλάξει στο υπόλοιπο διάστημα της θητείας της, εκτός από κάποιες τακτικές κινήσεις που θα υπαγορεύονται μόνο και μόνο από τις σκοπιμότητες της επόμενης προεκλογικής περιόδου.

3.     Σε ό,τι αφορά στην παρουσία της δική σας παράταξης, είστε ικανοποιημένος; Υπάρχουν ζητήματα που θεωρείτε ότι αναδείξατε επαρκώς κι άλλα πως όχι;

Το καλύτερο είναι πάντα ο εχθρός του καλού. Με την  έννοια αυτή θα αποφεύγαμε τη λέξη ικανοποίηση. Αυτό όμως που μπορούμε να πούμε είναι ότι η μέχρι τώρα δραστηριότητά μας μέσα και έξω από το περιφ. συμβούλιο μας επιτρέπει να κοιτάμε στον κόσμο στα μάτια γιατί δεν τον προδώσαμε.

Να σκεφτείτε ότι είμαι ένας (1) μέσα στους 41, εκ των οποίων οι 36 περιφ. σύμβουλοι (ΠΑΣΟΚ & ΝΔ) έχουν σχεδόν ταυτόσημες απόψεις (ειδικά μετά τη συγκρότηση της τρικομματικής κυβέρνησης). Φυσικά εξ αρχής ακολουθήσαμε επιδιώξαμε και επιδιώκουμε με τη κάθε ευκαιρία συνεργασίες και κοινές θέσεις με τις δύο άλλες παρατάξεις («Λαϊκή Συσπείρωση» και «Οικολογικό Άνεμο») ώστε η παρέμβαση να είναι όσο το δυνατόν πιό αποτελεσματική.

Άλλες φορές το καταφέραμε, άλλες όχι. Το σίγουρο είναι ότι ποτέ δεν καταφύγαμε στον εύκολο δρόμο του εντυπωσιασμού, της στείρας αντιπολίτευσης και της παρεμπόδισης των όποιων θετικών πρωτοβουλιών της περιφ. αρχής.

Στη προσπάθειά μου αυτή δεν ήμουν όμως μόνος. Η παράταξή μας όλα αυτά τα χρόνια λειτουργεί κανονικά και οι θέσεις που υποστηρίζω μέσα στο περιφ. συμβούλιο είναι αποτέλεσμα συλλογικών επεξεργασιών και με τη βοήθεια φίλων εκτός της παράταξης που γνωρίζουν κάθε φορά και κάποιο ειδικό θέμα πολύ καλύτερα από μένα.

4.     Οι Περιφερειακές εκλογές είναι προγραμματισμένες να γίνουν τον επόμενο Μάη. Από την κυβέρνηση διαφαίνεται πρόθεση για αναβολή τους. Έχει ληφθεί οριστική απόφαση για το ζήτημα αυτό ή όχι;

Αν μπορούσαν να το έκαναν χωρίς προβλήματα, θα το είχαν κάνει ήδη.

Η αναβολή των αυτοδιοικητικών εκλογών όμως προσκρούει σε θέματα συνταγματικότητας που η υπέρβασή τους είναι δύσκολη έως αδύνατη.

Θέλουν προφανώς με τον τρόπο αυτό να κερδίσουν χρόνο, ελπίζοντας σε ένα πραγματικό ή φαινομενικό “success story” στις μνημονιακές πολιτικές τους και στη ζωή των πολιτών. Δυστυχώς γι αυτούς αλλά και για όλο τον ελληνικό λαό κάτι τέτοιο δε φαίνεται στον ορίζοντα.

Αντίθετα οι ακολουθούμενες πολιτικές όλο και περισσότερο θα τους οδηγούν στη λαϊκή απαξίωση και η όποια υλοποίηση αναβολής των εκλογών θα τους γυρίσει μπούμεραγκ. Γιατί είναι πολύ φυσιολογικό να εκληφθεί από τον μέσο πολίτη σαν αποδοχή από μέρους τους (τώρα λειτουργούν πλέον σε τρικομματική λογική και μαζί είναι καταδικασμένοι να προχωρούν) της αποτυχίας της πολιτικής τους (σε κεντρικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο αυτοδιοίκησης) και ότι ο μόνος στόχος τους είναι η αποτροπή της κυριαρχίας μετά της επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές των δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς.

5.     Ο συσχετισμός δυνάμεων από τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές μέχρι σήμερα έχει αλλάξει ριζικά. Υπάρχουν ρεαλιστικές δυνατότητες δημιουργίας ενός συμμαχικού σχήματος για να εκλεγεί μια αριστερή περιφερειακή αρχή στο Βόρειο Αιγαίο;

Όπως είπατε κι εσείς και το γνωρίζουν οι πάντες, το πολιτικό σκηνικό στη χώρα μας έχει αλλάξει ριζικά υπέρ της αριστεράς σε όλες της τις εκφάνσεις. Ο ελληνικός λαός, μπορεί μέχρι στιγμής να μην έχει βγει για τα καλά στους δρόμους, όμως είναι σίγουρο ότι τη κάθε εκλογική αναμέτρηση –και αυτή των αυτοδιοικητικών εκλογών- θα τη περιμένει πως και πως για να μαυρίσει τους εκπροσώπους των μνημονιακών κομμάτων που του έχουν μαυρίσει τη ζωή.

Στο σημείο αυτό σς έχουμε  υπόψη μας ότι στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές σπάνια θα συναντούμε μνημονιακές κατ΄όνομα παρατάξεις γιατί κάποιοι θα μασκαρευτούν σε αντιμνημονιακούς, σε ακομμάτιστους, σε ανεξάρτητους κλπ, προσπαθώντας να ξεγελάσουν τον κόσμο. Εμείς θα τους θυμίζουμε τον πρόσφατο «πρότερο» βίο τους.

Ως προς τις συνεργασίες, σαφώς από τη πλευρά μας θα επιδιώξουμε αυτό το νέο και ελπιδοφόρο πολιτικό κλίμα να το αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό, επιδιώκοντας, μακριά από λογικές ηγεμονισμού, τη πλατύτερη δυνατή συσπείρωση των δυνάμεων της αριστεράς και της οικολογίας, προς όφελος της τοπικής αυτοδιοίκησης και των πολιτών γενικότερα.

6.     Εσείς θα είστε υποψήφιος Περιφερειάρχης;

Στη χρονική φάση που διανύουμε η παράταξή μας σε τοπικό επίπεδο, αλλά και στο επίπεδο του ευρύτερου πολιτικού μας χώρου, ασχολείται με την εκπόνηση του τοπικού μας προγράμματος και με τη διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων για την ανάπτυξη της περιφέρειας, για θεσμικά θέματα κλπ.

Όπως θα γνωρίζετε, στην αριστερά τις προσωπικές βλέψεις και φιλοδοξίες τις βάζουμε σε υποδεέστερο επίπεδο και το κύριο που επιδιώκουμε είναι η αποτελεσματική συλλογική παρουσία και δραστηριότητα.

Σε ό,τι με αφορά, θα είμαι πάντα στη πρώτη γραμμή των αγώνων για μια καλύτερη ζωή, είτε σαν επικεφαλής είτε σαν απλός στρατιώτης. Αυτό έκανα σε όλη μου τη ζωή, δεν μπορώ να αλλάξω τώρα. Άλλωστε, για να πάρουμε και μια άλλη πλευρά, δεν μπορεί από τη μία να λέμε ότι θα επιδιώξουμε τις πλατύτερες δυνατές συνεργασίες  χωρίς ηγεμονισμούς και μικρομεγαλισμούς και από την άλλη να ορίζουμε μονομερώς τον επικεφαλής αυτής της συνεργασίας.

Επομένως, το θέμα του επικεφαλής θα το αντιμετωπίσουμε στην ώρα του.

7.     Ένας τομέας στον οποίο έχετε πολλές φορές παρέμβει είναι τα χωροταξικά ζητήματα και το πώς αυτά συνδέονται με την τοπική ανάπτυξη. Η Περιφέρεια έχει κατά την άποψή σας τις απαιτούμενες αρμοδιότητες στον όλο χωροταξικό σχεδιασμό;

Η κεντρική διοίκηση, επικαλούμενη κυρίως συνταγματικούς λόγους, δεν έχει τολμήσει να παραχωρήσει αποφασιστικές αρμοδιότητες στις περιφέρειες σε θέματα χωροταξίας, αειφόρας ανάπτυξης, χωροθέτησης χρήσεων κλπ.

Με την έννοια αυτή οι περιφέρειες δεν έχουν στα χαρτιά αυτές τις αρμοδιότητες. Από την άλλη όμως, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι έχουν τη πολιτική βαρύτητα, ώστε να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τη κεντρική εξουσία, από το ΣτΕ κλπ η γνώμη των περιφερειακών συμβουλίων και κατ΄ επέκταση των τοπικών κοινωνιών.

Αυτή τη πολιτική ισχύ και βαρύτητα η περιφερειακή μας αρχή δεν την έχει ποτέ αξιοποιήσει, ακολουθώντας τη τακτική του πόντιου Πιλάτου ή ακόμα χειρότερα υποστηρίζοντας τις θέσεις και προωθώντας για υλοποίηση τη θέληση του «κυρίου» τους, που «κύριός» τους δεν είναι άλλος από τα αφεντικά τους στην Αθήνα.

Απόδειξη τρανή το θέμα του Ρόκα, όπου η περιφερειακή αρχή λειτούργησε, όχι σαν προασπιστής του περιβάλλοντος και των πραγματικών συμφερόντων των συμπολιτών μας σε Λέσβο, Λήμνο και Χίο, αλλά σαν ο 12^ος παίκτης της πολυεθνικής.

8.     Μια σειρά από μεταποιητικές επιχειρήσεις της Λέσβου λειτουργούν χωρίς άδειες ή με προσωρινές άδειες. Αναφερόμαστε σε ελαιοτριβεία, πυρηνελαιουργία, τυροκομεία και δημοτικά σφαγεία. Πως πρέπει να αντιμετωπισθεί το ζήτημα αυτό;

Το περιφερειακό συμβούλιο και η περιφερειακή αρχή γενικότερα καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει παλιές «ιστορίες» της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης του Π. Βογιατζή και παλιότερα.

Η λύση δεν είναι, στο όνομα αυτών των παλαιοκομματικών πρακτικών 9που μάλιστα απέδωσαν – έβγαλαν βουλευτή), να διαιωνίζουμε τέτοιες  απαράδεκτες καταστάσεις, που δεν περιποιούν τιμή, αλλά ούτε και ωφελούν  το τόπο μας.

Η άποψή μας είναι ότι θα πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα και προς όλους (δημοτικές επιχειρήσεις, συνεταιρισμούς, ιδιώτες) η νομιμότητα.

Μια ιδιαιτερότητα θεωρούμε ότι υπάρχει με τα ελαιοτριβεία γενικά, λόγω ασάφειας και τελικά αδυναμίας αντιμετώπισης των αποβλήτων τους με επιστημονικά, αποδεκτές και κυρίως αποτελεσματικές μεθόδους και ειδικά με τα συνεταιριστικά ελαιοτριβεία, λόγω του ότι οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, με ευθύνη των κυβερνήσεων βρίσκονται σε μια φάση που «δε ξέρουν πού πατούν και πού πηγαίνουν».

Με τα δημοτικά σφαγεία όμως, που πρόσφατα ήλθε το θέμα στο περιφ. συμβούλιο, δεν πρέπει να υπάρξει καμία παραπέρα ανοχή από αυτήν που επέδειξε το περιφ. συμβούλιο με την απόφασή του και ο δήμος λέσβου θα πρέπει να σοβαρευτεί, να συμμορφωθεί με όσα ορίζει η νομοθεσία και να πάψει να ενεργεί και να συμπεριφέρεται σαν τον τελευταίο «τσαμπάση» του χωριού.

9.     Πώς κρίνετε την διαχείριση της υπόθεσης ΑΕΝΑΛ – Lesvoshop από την Περιφερειακή Αρχή μέχρι σήμερα;

Ο κ. Περιφερειάρχης στο θέμα αυτό ακολουθεί μία τακτική που του έχουν υποδείξει οι νομικοί του σύμβουλοι, με την οποία εμείς δε συμφωνούμε, και η οποία λέει, ούτε λίγο ούτε πολύ: εμείς δεν παραλάβαμε ποτέ αυτή την αμαρτωλή ιστορία της νομ. αρχής του Π. Βογιατζή, περιμένουμε τα πορίσματα των εκκαθαριστών και της δικαιοσύνης και μετά βλέπουμε.

Δεν ξέρουμε πού θα καταλήξει αυτή η τακτική.

Το σίγουρο είναι ότι όσο καθυστερεί η εκκαθάριση σε όλα τα επίπεδα, το χρέος προς το δημόσιο, προς τα ασφαλιστικά ταμεία και προς τους εργαζόμενους θα αυξάνει, ενώ οι προμηθευτές της lesvos shop, πρώτα και κύρια οι γυναικείοι συνεταιρισμοί θα κάνουν μαύρα μάτια να πάρουν τα χρήματά τους.

Δεν είμαι νομικός για να ξέρω αν είναι η παραπάνω τακτική μονόδρομος. Το σίγουρο είναι ότι με αυτή τη τακτική κάθε μέρα φορτώνονται στους φορολογούμενους όλο και περισσότερα βάρη και η περιφέρεια αργά ή γρήγορα θα κληθεί να πληρώσει τα «σπασμένα» κάποιων που προτιμούν σήμερα να σφυρίζουν αδιάφορα.

Και όσο αυτή η εκκρεμότητα παραμένει, αυτοί οι «κάποιοι» εξ αντικειμένου θα είναι αφοπλισμένοι, ακίνδυνοι αντίπαλοι της σημερινής περιφ. αρχής. Μήπως εκεί είναι το «κουμπί»;

Αν είναι εκεί, είναι το λιγότερο κρίμα.